Elke maand vragen we een ondernemende vrouw naar haar tien belangrijkste lessen, maar deze maand geven we het woord aan een man. Bas Derks is verhalenmaker, woordkunstenaar en huisdichter bij NPO Radio 1. Voor Bossy zette hij zijn tien levenslessen op papier. 

1/ Wees open en eerlijk naar de wereld

Acht jaar geleden ontmoette ik Jip, een tiener die niet veel later overleed aan de gevolgen van botkanker. Hij vertelde me dat hij zoekende was en zijn ouders regelmatig kopzorgen gaf. Zijn ziekte zorgde voor een omslag en hij gaf iedereen mee om een open en eerlijk mens te zijn. Ik wilde niet eerst ziek worden, maar nu al mijn leven omgooien. Geïnspireerd door Jip besloot ik mijn hele leven bloot te geven, mijn fouten toe te geven en de wereld eerlijk te vertellen hoe ik worstel met het leven. Wanneer je open en eerlijk bent naar de wereld, is de wereld ook open en eerlijk terug.

2/ Eenzaamheid is een bitch, praat erover

‘Niemand zit op je te wachten’, ‘Ze spreken alleen met je af uit medelijden’, ‘Je bent saai’, deze gedachten zaten me een tijd flink dwars. Sinds ik alleen woon, vrienden gingen settelen en het leven iets meer agendatechnisch dan spontaan verloopt, is er voor mij gevoelsmatig iets totaal veranderd. Ik had genoeg afspraken, maar voelde geen connectie. Nadat ik in juni 2019 in huilen uitbarstte en mijn eenzaamheid met de wereld deelde, kreeg ik hartverwarmende reacties van vrienden en familie. De eenzaamheid ligt nog steeds op de loer, maar ik kan er beter mee omgaan. Ik weet dat ik geliefd ben en voel het nu ook. 

3/ Het belangrijkste in het leven is het leven zelf

Mijn belangrijkste bezit vind ik 99 procent van de tijd zo vanzelfsprekend dat ik er niet eens bij stil sta: mijn gezondheid. Terwijl net alles daarvan afhankelijk is. Mijn gezondheid bepaalt of ik kan sporten, reizen, geld verdienen en of ik vandaag de wereld mag betreden en morgen opnieuw wakker wordt. Ze bepaalt of ik überhaupt mag dromen. Daarom hoop ik dat ik vaker besef wat ik heb in plaats van wat ik nog allemaal wil. Want om iets te willen, moet ik allereerst bestaan. Het belangrijkste van het leven, is het leven zelf. 

4/ Niemand is iedereen

Ik hou niet van vooroordelen die als stempels op individuen worden geplakt. Neem bijvoorbeeld het verschil tussen mannen en vrouwen. Over de hele lijn kan je zeggen dat mannen lichamelijk sterker zijn dan vrouwen. Maar dat betekent niet dat elke man fysiek sterker is dan elke vrouw. Ik weet zeker dat mijn spieren het in de boksring verliezen van tientallen vrouwen. Nu lijken we er vaak verbaasd over wanneer onze algemene aannames plots worden ontkracht door het individu. Doe normaal. We zijn geen sekse, we zijn mensen.

5/ Ik ben een witte heteroman

Ik word niet in elkaar geslagen omdat ik hand in hand loop met iemand van hetzelfde geslacht. Ik word niet op de nee-stapel gelegd tijdens een sollicitatie, puur op basis van mijn naam. Ik word niet (of nauwelijks) bespuugd, nagefloten of ongewenst betast. Ik word niet gepakt op mijn sekse, geaardheid of huidskleur. Het feit dat ik een witte heteroman ben, was voor mij altijd vanzelfsprekend, maar zou het niet mogen zijn. Daarom wil ik de pijn van anderen beter leren begrijpen, meer en meer beseffen waar mijn wereldbeeld vandaan komt en me inleven in dat van de ander. Ik ben een witte heteroman, en jij?

6/ Jij verandert de wereld

Dankzij mijn wandel-oma Lily geniet ik elke vrijdagmiddag van de telefoonloze buitenlucht en leer ik dankbaar te zijn voor bloeiende lavendel. Een vlinderslag in Afrika veroorzaakt een storm in Zuid-Amerika en de ontmoeting met Lily heeft het eerste stof in mijn bestaan doen opwaaien. Ze veranderde mijn leven, ook als ze er straks niet meer is. Eigenlijk zijn we allemaal (onbekende) vlinders die iets in andermans leven kunnen betekenen. Het gaat er niet om wie er tussen de vleugels zit, hoe mooi die vleugels zijn of wat ze bereikt hebben, maar waar ze naartoe gaan. Het gaat niet om het pad dat ze hebben afgelegd, maar wat om ze in gang zetten. Want ook al is je naam allang vergeten, je daden zijn voor de eeuwigheid. Het leven verlaat ons, maar wij verlaten het leven niet. 

7/ Als brutalen de halve wereld hebben, woon ik liever op de andere helft

Brutalen hebben de halve wereld, maar diezelfde wereld wordt draaiende gehouden door de rest van de – stillere – wereldbevolking. Het zou mooi zijn als zij niet óók hoeven te schreeuwen om gehoord te worden. Dat er naar hun grenzen wordt gevraagd in plaats van te verwachten dat ze die vanzelf hardop zullen uitspreken. Dat ze beloond worden voor wat ze doen in plaats van voor de overtuiging van hun woorden. Geen ruimte nemen, maar geven. Omdat bescheidenheid niet laf, maar waardevol is. 

8/ Verbeter de wereld, begin bij jezelf (of juich de ander toe)

Ik word echt doodmoe van alle mensen die idealen per direct kapot redeneren. Ze zijn in de veronderstelling dat het streven naar een beter leven van bij je geboorte al geen enkele zin meer heeft. Zo ook bij de klimaatspijbelaars. Oké, hamburgers bij de Mc Donald’s als lunch zijn een vrij bijzondere klimaatkeuze, maar ik zie die zemelende (internet)senioren zelf niet op de barricade staan. Naar mijn mening is elke stap (en schreeuw) naar een betere toekomst een stap vooruit. Laten we die stappen dus toejuichen in plaats van elkaar voortdurend te bekritiseren en te wijzen naar wat de ander nog steeds fout doet. Verbeter de wereld, begin bij jezelf. 

9/ Niemand onthoudt een etentje, maak herinneringen

Ik blijf het overenthousiast herhalen: maak herinneringen. Oké, dineren of een drankje met vrienden is leuk en moet je blijven doen, maar mits er geen meteoriet met tienduizend welbespraakte kiwi-vogels iets over het menu komt vertellen, vergeet je zo’n eet- en drinkmoment vele malen sneller. Dus: ga op avontuur, met de allerliefste mensen. En nee, dat hoeft niet altijd groots te zijn. Ga alle soorten appels uitproberen of organiseer een achteruitrenwedstrijd, neem ze op en speel ze vervolgens achterstevoren af. Maak plannen. Voer uit. Maak herinneringen. Begin nu. (Oké, na puntje 10 dan)

10/ Geluk zit in het leven accepteren zoals het komt

Er zullen altijd pech- en geluksvogels zijn. Mensen die toevallig de juiste beslissingen nemen op het juiste moment. En dan kunnen ze achteraf nog zo hard schreeuwen dat ze hun hart hebben gevolgd, toch hebben ze het grootste deel van hun succes niet aan zichzelf te danken. Hoewel dat vaak wel wordt geclaimd. Onderzoek wijst uit dat slechts veertig procent van je geluk te sturen is, de rest is afhankelijk van genen en omstandigheden. De meeste gebeurtenissen overkomen je: ziekte, opvoeding, stukgelopen relaties, overlijden, pech, regen en vogelpoep. Het leven bestaat uit mazzel en miserie en is – de vele tips ten spijt – niet maakbaar. Het gaat erom hoe je met tegenslagen omgaat en of je dankbaar kan zijn voor alle mooie dingen die je overkomen. Geluk zit namelijk niet in de juiste relatie, carrière, een bak met geld of je hart volgen en daarover schrijven. Geluk zit in het feit of je het leven kan accepteren zoals het komt.

Meer Bas? Op Instagram en via ditisderks.nl probeert hij zijn leven – met behulp van verhalen en poëzie – zo eerlijk mogelijk te delen. 

Beeld: @scharminkel