Wist jij dat je als artiest beroep kan doen op een kunstenaarsstatuut? Aan dat statuut zijn een aantal interessante financiële voordelen verbonden. Tijs, adviesconsulent bij Tentoo Art in Antwerpen doet voor ons het hoe, wat en waarom van het kunstenaarsstatuut uit de doeken.
Het kunstenaarsstatuut, wat moeten we ons daar bij voorstellen?
Over het kunstenaarsstatuut bestaat veel verwarring. Het gaat immers niet om een apart sociaal statuut voor kunstenaars, naast dat van ambtenaar, bediende of arbeider, maar om een soort voordeelregel op de werkloosheidsuitkering. Op deze voordeelregel kunnen artiesten, en eventueel ook technische crew, een beroep doen.
Over welke voordeelregel op de werkloosheidsuitkering gaat het precies?
Het grootste voordeel van het kunstenaarsstatuut is de neutralisering van de werkloosheidsuitkering. Waar het bedrag van de uitkering voor andere personen zonder job daalt naarmate zij voor een langere periode werkloos zijn, blijft de uitkering voor personen met een kunstenaarsstatuut constant. Het statuut werd in het leven geroepen omwille van de wispelturigheid van opdrachten in de artistieke sector. Voor de freelancer-artiest worden drukke periodes vaak afgewisseld door rustigere periodes. Het statuut is er om deze rustigere periodes deels op te vangen. Zo hebben artiesten meer zekerheid over de hoogte van hun ‘vangnet’ in periodes zonder of met minder opdrachten.
Daarnaast zorgt het statuut er ook voor dat de artiesten in kwestie niet verplicht zijn om in te gaan op niet-artistieke vacatures die hen worden aangeraden door VDAB. Zo hebben ze meer tijd en ruimte om zich te focussen op hun artistieke bezigheden.
Hoe kan je het statuut bekomen en aan welke voorwaarden moet je hiertoe voldoen?
Het behalen van het statuut zelf gaat doorgaans niet zonder slag of stoot en de weg ernaartoe kan behoorlijk moeilijk zijn. Om het statuut te behalen moeten de freelancers in kwestie in een periode van 18 maanden 156 gewerkte dagen aantonen, waarvan minstens 104 artistiek. Een opmerking hierbij is dat de dagen waarop je betaald wordt via de KVR (de kleine vergoedingsregeling voor kunstenaars) niet in aanmerking komen in deze totalen, noch voor de opbouw van sociale rechten.
Voor een freelancer de stap naar het kunstenaarsstatuut kan zetten moet hij bovendien al aanspraak kunnen maken op een werkloosheidsuitkering. Hiervoor moet hij eerst in een periode van 21 maanden 312 gewerkte dagen kunnen aantonen. Zowel artistieke als niet-artistieke opdrachten komen hier in aanmerking. Als je pas een werkloosheidsuitkering krijgt, moet je ook een jaar wachten vooraleer je de aanvraag voor het kunstenaarsstatuut kan indienen. Het voordeel van het kunstenaarsstatuut, wat neerkomt op het niet degressief dalen van de hoogte van de werkloosheidsuitkering, kan namelijk pas in werking treden wanneer er sprake is van een uitkering.
“Het kunstenaarsstatuut werd in het leven geroepen omwille van de wispelturigheid van opdrachten in de artistieke sector. Het statuut is er om de rustigere periodes deels op te vangen.”
Welke rol kan Tentoo spelen binnen het kunstenaarsstatuut?
Het te behalen aantal dagen kan in eerste instantie onbereikbaar lijken voor artiesten. In sommige specifieke gevallen kunnen zij echter werken met een ‘taakloon’. Dat betekent dat je niet per uur betaald wordt, maar per prestatie, ongeacht het aantal gepresteerde uren. Het voordeel is dat het verdiende brutobedrag voor taakloonprestaties achteraf wordt gedeeld door een ‘referentiebedrag per dag’ om na te gaan voor hoeveel dagen de opdracht zou meetellen. Zo kan een opdracht van vijf contractdagen onder taakloon voor acht dagen meetellen bij de berekening voor het behalen van het statuut. Tentoo kan je per specifieke opdracht adviseren of je al of niet kan werken met een taakloon en hoe je dit zo interessant mogelijk maakt.
Zijn er nog dingen waarvoor creatief talent bij Tentoo terechtkan?
Tentoo helpt artiesten ook met informatie rond het werken met en beschermen van hun rechten. Bijvoorbeeld, een acteur die een rol speelt in het theater heeft een ‘naburig recht’ voor zijn interpretatie, een danser die een choreografie maakt, heeft hierop een auteursrecht. Voor deze situaties kunnen we ook steeds voorbeeldovereenkomsten voorzien met wat meer uitleg rond issues die je best zo duidelijk mogelijk afspreekt met je opdrachtgever.
Daarnaast kunnen we artiesten bijstaan in onderhandelingen en simulaties. Vaak wordt er met de opdrachtgever een factuurbedrag afgesproken, maar weet de artiest niet wat dit betekent voor zijn nettoloon, het bedrag dat hij op zijn rekening gestort zal krijgen. Wij kunnen simulaties voorzien zodat artiesten niet voor verrassingen komen te staan. Wil je graag een minimum nettobedrag ontvangen, dan kunnen wij bijvoorbeeld afleiden wat je als factuurbedrag kan vragen aan je opdrachtgever.
Verder kijken we ook steeds na of opdrachten voldoen aan de juridische normen en voorwaarden. Zo moet er steeds een minimum bruto uurloon gerespecteerd worden, geldt er een maximum aantal uren dat je mag werken per week, moeten feestdagen uitbetaald worden enzovoort. Complexe zaken waar de artiest zelf niet aan hoeft te denken.
Meer informatie over het kunstenaarsstatuut vind je op de website van Tentoo.
Beeld: Debby Hudson via Unsplash
